Gieo trồng hạnh phúc
Gieo trồng hạnh phúc
HƠI THỞ Ý THỨC
Trong đời sống hàng ngày, không có khi nào ta không thở nhưng thường là ta quên mình đang thở. Nền tảng căn bản của thực tập chánh niệm là đưa sự chú tâm của mình về với hơi thở vào và hơi thở ra. Đó gọi là chánh niệm về hơi thở hay ý thức về hơi thở. Điều này tuy đơn giản nhưng rất hiệu nghiệm. Trong đời sống hàng ngày, nhiều khi thân ta ở nơi này mà tâm ta lại ở nơi khác. Chú tâm vào hơi thở vào và hơi thở ra giúp ta đem tâm về với thân, có mặt trọn vẹn với giây phút hiện tại, bây giờ và ở đây.
Thở một hơi thở có ý thức cũng giống như ta đang uống một ly nước mát. Khi thở vào, chúng ta thực sự cảm nhận không khí đang đi vào đầy buồng phổi của ta. Ta không cần điều khiển hơi thở, chỉ cảm nhận hơi thở như nó đang là. Hơi thở của ta có thể dài hay ngắn, sâu hay cạn, hơi thở của ta sẽ trở nên chậm hơn và sâu hơn một cách tự nhiên. Hơi thở ý thức là công cụ thiết yếu giúp ta hợp nhất thân tâm và mang năng lượng chánh niệm vào mỗi giây phút của đời sống hàng ngày.
Cho dù những trạng thái nội tại của ta như suy nghĩ, cảm thọ và tri giác có thể như thế nào đi nữa thì hơi thở luôn có mặt với ta như một người bạn thân thiết và trung thành. Bất cứ khi nào ta bị lôi kéo, đắm chìm, thậm chí khốn đốn với những cảm xúc mạnh, hay bị kẹt vào những suy nghĩ miên man về quá khứ hoặc tương lai, ta cũng có thể trở về với hơi thở của mình để thu nhiếp thân tâm.
THỰC TẬP
Thở vào, tôi biết là tôi đang thở vào.
Thở ra, tôi biết là tôi đang thở ra.
Thở vào, tôi mỉm cười với hơi thở vào của tôi
Thở ra, tôi mỉm cười với hơi thở ra của tôi.
Thở vào, tôi thấy hơi thở vào của tôi trở nên sâu hơn.
Thở ra, tôi thấy hơi thở ra của tôi trở nên chậm lại.
Thở vào, tôi ý thức về thân thể tôi.
Thở ra, tôi buông thư tất cả căng thẳng trên thân thể tôi.
Thở vào, tôi ý thức về những cảm thọ đau buồn trong tôi.
Thở ra tôi mỉm cười với những cảm thọ đau buồn trong tôi.
Thở vào, tôi an trú trong giây phút hiện tại.
Thở ra, tôi biết đây là giây phút tuyệt vời.
Hoặc có thể rút gọn lại:
Vào, ra
Sâu, chậm
Khỏe, nhẹ
Lặng, cười
Hiện tại, tuyệt vời
--- # ---
THIỀN NGỒI
Ngồi thiền là một phương pháp giúp ta trở về với ngôi nhà đích thực của mình. Ta mang sự chú tâm về chăm sóc chính mình. Mỗi khi ta ngồi, bất kể là ta ngồi ở đâu, trong phòng, ở một gốc cây hay trên một tọa cụ, chúng ta đều có khả năng tỏa chiếu sự tĩnh lặng như Bụt. Chúng ta hoàn toàn chú tâm vào những gì đang xảy ra trong ta và chung quanh ta. Chúng ta hãy để tâm mình trở nên thông thoáng, lắng dịu và cởi mở. Chỉ cần vài phút ngồi như vậy là chúng ta có thể phục hồi sức lực và tinh thần một cách trọn vẹn.
Ngồi thiền có tác dụng trị liệu rất lớn. Ta chỉ cần nhận diện và có mặt với những gì đang xảy ra trong ta dù đó là một niềm đau, cơn giận, bực tức, tình thương, an vui hay hạnh phúc. Có mặt với tất cả những gì đang xảy ra mà không bị chúng lôi kéo. Chúng ta hãy để tự nhiên cho chúng đến, ở lại và ra đi. Chúng ta không cần xua đuổi, không cần đè nén mà cũng không cần giả vờ là những suy nghĩ của ta không có đó.Thay vào đó, ta có thể quan sát những suy nghĩ, những hình ảnh trong tâm ta bằng sự chấp nhận và thương yêu. Cho dù những cơn bảo có nổi lên trong ta, ta vẫn bình tĩnh và yên ổn. Khi ta ngồi có an lạc; thở và mỉm cười với sự tỉnh thức thì ta sẽ hoàn toàn tự chủ.
Ngồi yên và thở như thế, ta có thể chế tác được sự có mặt đích thực của ta ngây bây giờ, ở đây. Và ta hiến tặng sự có mặt ấy cho tăng thân, cho thế giới. Đó là mục đích của ngồi thiền: ngồi yên mà không làm gì cả, có mặt trọn vẹn và ý thứ là mình đang còn sống.
Thực tập
Ngồi thiền là phải vui. Ngồi như thế nào mà ta thấy hạnh phúc, an lạc và thư thái trong suốt buổi ngồi thiền. Ngồi thiền không phải là một lao tác mệt nhọc mà là cơ hội để tận hưởng sự có mặt của tự thân, của gia đình, của những người bạn đồng tu, tận hưởng sự có mặt của đất trời và vũ trụ. Không cần phải cố gắng gì cả.
Hãy để cho tất cả cơ bắp của chúng ta được buông thư. Đừng đấu tranh hay gồng mình làm gì. Có người sau mười lăm phút ngồi thiền là đau nhức khắp cơ thể. Đó là vì người ấy đã cố gắng quá nhiều, cố gắng để thành công. Ta không cần phải làm như vậy, hãy để cho mình được thư giãn, như thể ta đang ngồi chơi trên bãi biển, không cần đạt được một mục đích nào cả.
Trong khi ngồi, ta theo dõi hơi thở vào và hơi thở ra. Bất cứ khi nào có một sy nghĩ hay một cảm thọ đi lên, ta hãy nhận diện nó. Ta có thể học được rất nhiều từ việc quán chiếu những gì đang xảy ra trong thân tâm ta trong suốt buổi ngồi thiền. Ngồi thiền là một cơ hội để không phải làm gì cả. Ta không có gì để làm, chỉ ngồi yên thở cho khỏe nhẹ và tận hưởng điều đó.
Thở vào, tôi biết là tôi còn sống
Thở ra, tôi mỉm cười với sự sống trong tôi và chung quanh tôi.
Còn sống là một phép lạ. Chỉ cần ngồi yên, tận hưởng hơi thở vào ra đã là một niềm hạnh phúc lớn. Vì khi thở vào thở ra, ta biết là ta còn sống. Chừng đó đáng cho ta ăn mừng rồi. Vì vậy, ngồi thiền là cách ăn mừng sự sống với hơi thở vào ra của mình.
Điều quan trọng là để cho thân thể buông thư hoàn toàn. Đừng cố gắng thành Bụt. Chỉ cần ngồi cho hạnh phúc và chấp nhận chính mình như mình đang là. Cho dù trong thân ta có một vài căng thẳng, tâm ta có một vài đau nhức, ta cũng chấp nhận như vậy. Ta ngồi trong tư thế buông thư, thở thật nhẹ nhàng và dùng năng lượng chánh niệm để ôm ấp chúng.
Thở vào, tôi đã về
Thở ra, tôi đã tới.
Ta không cần phải rong ruổi đi đâu nữa. Ngôi nhà đích thực của ta đang ở đây trong giây phút hiện tại. Ta có vững chải và tự do. Ta có thể mỉm cười và buông thư tất cả cơ bắp trên khuôn mặt mình.
Ta cần phải tập luyện để ngồi thiền cho thành công. Ta có thói quen cần phải làm một cái gì đó. Do đó, lúc đầu ngồi yên và không làm gì hết có thể là một khó khăn. Chúng ta có thói quen bận rộn, phải làm một cái gì đó. Nếu không làm thì chịu không nổi. Vì vậy chúng ta cần phải tập ngồi yên; để có thể không làm gì cả mà vẫn hạnh phúc. Ngồi yên và không làm gì cả là một nghệ thuật. Nghệ thuật ngồi yên.
Nếu thiền tập mà đấu tranh để đạt cho được một cái gì đó, để đến được một nơi nào đó hay cố gắng để thành công thì chúng ta không thể thư giãn được. Chúng ta hãy nhìn ra ngoài trời. Có thể ngoài trời đang có cây xoan hoặc cây sồi rất xinh đẹp và khỏe mạnh. Nó hoàn toàn là nó. Không cần cố gắng gì cả. Nó cho phép nó như nó đang là - tươi mát, xanh tốt và vững chải. Chúng ta có thể hình dung, quán tưởng về núi. Núi rất hùng vĩ và vững chải để bảo vệ, che chở cho tất cả các loài sinh vật mà không cần gắng sức hay căng thẳng. Thực tập thiền ngồi, chúng ta có thể vững chải như núi. Chúng ta có thể thực tập như sau:
Thở vào, tôi thấy mình là núi
Thở ra, tôi thấy vững chãi.
Để ngồi thiền thành công, chúng ta phải buông bỏ mọi căng thẳng trên thân thể và trong những cảm thọ của ta. Ngồi cho thật thoải mái. Dù chỉ mới bắt đầu thở vào thở ra là chúng ta đã thấy khỏe nhẹ rồi. Đừng đấu tranh, ngồi cho khỏe và mỉm cười. Có cơ hội được ngồi yên như thế là một ân huệ lớn. Chúng ta là hải đảo tự thân của mình. Lúc này không ai có thể bắt ta làm bất cứ điều gì. Không ai quấy rầy ta, không ai được quyền hỏi ta, nhờ ta đi đâu, không ai nhờ rửa nồi hay dọn nhà tắm. Đây là cơ hội quý giá để ta buông thư và thực sự là ta.
--- # ---
THIỀN HÀNH
Mỗi ngày ta đi rất nhiều, nhưng thường thì ta chạy nhiều hơn đi. Những bước chân vội vã của ta đã in lên mặt đất dấu ấn của lo âu, buồn phiền, tuyệt vọng. Nếu ta có khả năng bước được một bước chân an lạc thì ta cũng có thể bước được hai bước, ba bước, bốn bước, năm bước cho an lạc, hạnh phúc của nhân loại và trái đất.
Thiền hành là đi để mà đi. Đi mà không cần tới, đó cũng là một sự thực tập. Tiếng Sanskrit có từ apranihita là vô nguyện hay vô tác, nghĩa là không đặt bất cứ một mục tiêu nào ở phía trước để chạy theo cả. Khi thực tập thiền hành, chúng ta cũng đi trong tinh thần đó. Chúng ta chỉ đi thôi, không có mục đích đặc biệt nào hay không cần một đích đến nào. Chúng ta đi không phải để đến. Chúng ta đi để mà đi.
Tâm của chúng ta hay có khuynh hướng nhảy từ chuyện này sang chuyện khác, như một con khỉ chuyền cành không bao giờ ngừng nghỉ. Tư duy của chúng ta có hàng triệu lối mòn và chúng luôn kéo chúng ta đi vào thế giới của thất niệm, lãng quên. Nếu chúng ta có khả năng chuyển hóa những lối đi của mình thành những con đường thiền hành thì mỗi bước chân của ta sẽ đi trong tỉnh thức. Hơi thở của ta sẽ hài hòa với bước chân, tâm ta sẽ tự nhiên lắng dịu và khỏe nhẹ hơn. Mỗi bước chân ta đi sẽ tăng trưởng niềm hỷ lạc và tạo nên một nguồn năng lượng tỉnh lặng, chạy tràn khắp thân tâm.
Bất cứ đi đâu chúng ta cũng thực tập thiền hành, từ bãi đậu xe vào văn phòng hay từ nhà bếp lên phòng khách. Đi đâu, đi đâu ta cũng dành đủ thời gian để thực tập thiền hành. Thay vì ba phút, chúng ta dành tám phút hay mười phút. Mỗi lần đi xa, ta luôn đến sớm hơn quy định để có thời gian thong thả. Ở đó ta có thể đi thiền hành rất thảnh thơi. Thiền hành cũng giống như ăn cơm vậy. Mỗi bước chân ta đi đều có khả năng nuôi dưỡng thân tâm ta. Nếu chúng ta đi bằng những bước chân bực bội, ưu phiền thì thức ăn đó không lành mạnh. Thức ăn thiền hành phải có chất lượng cao hơn. Chúưởng thg ta hãy đi chậm và thức bữa tiệc an lành của chúng ta.
A. J. Muste nói rằng: "Không có con đường dẫn đến an lạc, an lạc chính là con đường". Đi trong chánh niệm mang đến cho ta bình an và làm cuộc sống của ta trở nên thật hơn. Tại sao ta phải vội vã? Đích đến cuối cùng của ta cũng chỉ là cái nghĩa trang thôi. Tại sao ta không đi về hướng sự sống, tận hưởng niềm an lạc trong từng phút giây bằng mỗi bước chân của mình? Ta không cần phải tranh đấu. Hãy đi cho nhẹ nhàng và thảnh thơi, tận hưởng từng bước chân mà ta đang bước. Mỗi bước chân sẽ mang ta trở về với giây phút hiện tại bây giờ và ở đây. Đó là ngôi nhà đích thực của chúng ta - bởi vì sự sống chỉ thực sự có mặt trong giây phút hiện tại, ngay tại đây. Chúng ta đã tới rồi.
Đất là mẹ của chúng ta. Nếu rời xa đất Mẹ, chúng ta sẽ bệnh hoạn. Do đó mỗi bước chân đi trong chánh niệm sẽ giúp ta trở về tiếp xúc với đất Mẹ để chúng ta được khỏe mạnh trở lại. Đất Mẹ đã bị chúng ta làm tổn hại quá nhiều, vì vậy giờ đây là lúc chúng ta xoa dịu đất Mẹ bằng những bước chân nhẹ nhàng và an lành của chúng ta để đất Mẹ có cơ hội được trị liệu.
Một số người trong chúng ta không thể đi được. Nhưng điều đó không ngăn cản chúng ta thực tập. Nếu ta là một trong số đó, ta hãy chọn cho mình một người đang đi thiền hành, rồi quan sát với người ấy và trở thành một với người ấy. Chúng ta nhìn và theo dõi bước chân người ấy trong chánh niệm. Như vậy chúng ta cũng bước được những bước chân an lạc và thanh bình cùng với người bạn đồng hành của ta cho dù ta không đi được.
Chúng ta phải luôn nhớ rằng mình đang có một đôi chân lành lặn, khỏe mạnh và chúng ta phải biết ơn vì điều đó. Chúng ta đi cho chính mình và đi cho những ai không thể đi được. Chúng ta đi cho tất cả mọi người, mọi loài - từ trong quá khứ cho tới hiện tại và cả trong tương lai.
Thực tập
Khi mới bắt đầu thực tập thiền hành, có thể chúng ta thấy mình đi như một đứa trẻ đang chập chững bước những bước đầu tiên, khập khiễng, không vững vàng. Hãy theo dõi hơi thở và an trú trong chánh niệm với những bước chân của mình ta sẽ sớm lấy lại được thăng bằng. Hãy quán tưởng đến một con hổ đang đi rất ung dung, tĩnh tại, chúng ta sẽ thấy những bước chân của ta cũng oai vệ như nó.
Khi đi hãy thực sự chú tâm vào mỗi bước chân của mình. Đi cho thong thả, đừng hấp tấp vội vàng. Mỗi bước chân sẽ mang chúng ta về những giây phút đẹp đẽ nhất của cuộc sống. Trong khi đi thiền hành, chúng ta hãy tập ý thức về số bước chân tương ứng với mỗi hơi thở. Bao nhiêu bước chân khi thở vào và bao nhiêu bước chân khi thở ra. Khi đi thiền hành, chúng ta đo hơi thở bằng bước chân mà không phải là đo bước chân bằng hơ thở. Khi thở vào, chúng ta bước hai hoặc ba bước, tùy vào khả năng mà phổi của ta cho phép. Nếu phổi ta muốn hai bước trong khi ta thở vào, hãy bước đúng hai bước. Nếu ta cảm thấy ba bước tốt hơn, hãy bước ba bước. Khi thở ra cũng vậy, hãy lắng nghe hai lá phổi của ta để biết xem phổi ta cần bao nhiêu bước trong khi thở ra.
Đừng cố gắng điều khiển hơi thở. Hãy cho phép phổi của ta có đủ thời gian và không khí như nó cần. Đơn giản là ghi nhận ta cần bao nhiêu bước để hít không khí vào đầy hai lá phổi của ta và bao nhiêu bước để đẩy hết không khí trong phổi ra. Phép đếm hơi thở là sợi dây nối kết giữa hơi thở và bước chân. Luôn theo dõi sát sao nhu cầu của buồng phổi. Đừng quên thực tập mỉm cười. Một nụ cười buông thư sẽ đem lại sự tĩnh lặng, niềm vui thích cho những bước chân và hơi thở của ta, giúp ta duy trì sự chú tâm.
Ta có thể thực tập đếm bước chân hoặc các câu thiền ngữ theo bước chân:
Vào, ra
Sâu, chậm
Khỏe, nhẹ
Lặng, cười
Hiện tại, tuyệt vời
Chúng ta nên đưa thiền hành vào trong đời sống hằng ngày của mình. Điều này không tốn kém nhiều thời gian hay đòi hỏi chúng ta phải đi đâu khác. Hãy chọn một nơi nào đó như cầu thang, đường lái xe hoặc khoảng cách từ cái cây này đếnc cái cây khác để thực tập thiền hành mỗi ngày. Tất cả mọi con đường đều có thể trở thành con đường thiền hành.
--- # ---
THỨC DẬY
NGHE CHUÔNG
THIỀN ĐIỆN THOẠI
XÁ CHÀO
Khi chắp tay xá chào một người nào đó là chúng ta có cơ hội có mặt cho người đó, công nhận khả năng tỉnh giác trong ta và trong người đó. Chúng ta không xá chào chỉ vì lịch sự hoặc vì xã giao mà để nhạn diện một điều mầu nhiệm là người kia đang còn sống và nhận diện được khả năng tỉnh thức trong mỗi người. Vấn đề không phải là xá hay không xá, điều quan trọng là phải có chánh niệm
Khi thấy ai đó chắp tay xá chào mình, chúng ta nên chắp ta xá chào lại. Chắp tay lại, thở vào, chúng ta thầm nói: "Sen búp xin tặng người". Xá xuống, thở ra, ta nói: "Một vị Bụt tương lai". Chúng ta xá chào trong chánh niệm, hoàn toàn ý thức về người đó đang có mặt trước mặt mình. Chúng ta xá bằng tất cả sự chân thành từ trái tim mình. Có những lúc, ta thấy có một mối tương giao sâu sắc hay một cảm giác kinh ngạc trước những nhiệm mầu của sự sống như khi thấy một bông hoa đang nở, đứng trước cảnh hoàng hôn, một cội cây cổ thụ hoặc xòe tay đón những giọt nước mát lạnh, chúng ta có thể chắp tay xá chào để hiến tặng sự có mặt của mình và bày tỏ niềm biết ơn với những mầu nhiệm đó.
Khi xá Bụt, chúng ta hoàn toàn ý thức về khả năng tỉnh thức mà ta đã được thừa hưởng từ Bụt. Hiểu và thực tập như thế thì lạy Bụt, tỏ bày niềm tôn kính đối với Bụt không chỉ là vấn đề tín mộ mà là một sự thực tập tuệ giác. Khi xá chào hay lễ lạy các vị Bồ tát lớn, chúng ta cũng cam kết thực tập đi theo con đường Bồ tát của mình, nguyện vun trồng nguồn năng lượng hiểu biết, thương yêu và từ bi trong ta. Xá chào, lễ lạy trong tinh thần đó là một sự thiền tập.
THI KỆ
ĐÃ VỀ, ĐÃ TỚI
QUAY VỀ NƯƠNG TỰA
NĂM GIỚI
ĂN CƠM CHÁNH NIỆM
THỰC TẬP TRONG NHÀ BẾP
THIỀN TRÀ
NGHỈ NGƠI VÀ DỪNG LẠI
Khi một con thú rừng bị thương, nó sẽ tìm một nơi yên tĩnh để nằm nghỉ mà không làm gì cả. Nó không nghĩ đến chuyện săn mồi hoặc ăn uống. Tất cả mọi năng lượng của nó đều dành cho việc trị liệu. Chúng ta cũng cần thực tập nghỉ ngơi như thế kể cả khi chúng ta không bệnh. Chúng ta phải biết khi nào cần nghỉ ngơi. Đó là chánh niệm. Đôi khi chúng ta cố gắng quá sức trong sự thực tập hoặc làm việc quá nhiều mà không ý thức thì chúng ta dễ nhanh mệt mỏi. Thực tập chánh niệm không nên mệt mỏi, trái lại phải có năng lượng. Khi mệt mỏi, chúng ta phải tìm cách để nghỉ ngơi. Phải cầu viện và giao bớt công việc cho người khác.
Thực tập với một cơ thể và tinh thần mệt mỏi sẽ không giúp ích được gì, trái lại còn gây thêm nhiều vấn đề rắc rối. Chúng ta phải chăm sóc chính mình. Chúng ta phải học cách nghỉ ngơi. Nghỉ ngơi nghĩa là biết dừn lại. Chúng ta có thể đi bộ ngoài trời năm, mười phút, hoặc nhịn ăn một, hai ngày hoặc thực tập im lặng một thời gian... Có nhiều cách để nghỉ ngơi, vì vậy chúng ta phải để ý đến thân tâm để chọn cho mình một cách nghỉ ngơi thích hợp, mang lại hiệu quả cao nhất. Thở chánh niệm trong bất cứ tư thế nào, nằm hay ngồi, đều là sự thực tập nghỉ ngơi. Chúng ta hãy học hỏi nghệ thuật nghỉ ngơi và cho phép thân tâm ta tự phục hồi. Không suy nghĩ và không làm gì cả là một phần của nghệ thuật thuật ấy.
Những con thú cũng có tuệ giác của chúng, khi bị thương chúng biết rằng nghỉ ngơi là cách tốt nhất để chửa trị. Trong khi đó chúng ta là con người, lại không tin tưởng vào cơ thể của mình. Chúng ta sợ hãi và tìm mọi cách để trị liệu. Chúng ta quá lo lắng cho cơ thể của chúng ta. Chúng ta không cho phép nó tự chửa trị, không biết cách nghỉ ngơi. Thở có chánh niệm sẽ giúp chúng ta học lại nghệ thuật nghỉ ngơi ấy. Thở trogn chánh niệm giống như mọt người mẹ dịu hiền đang ẵm đứa con bị bệnh của mình trong tay và nói với nó rằng: "Con đừng lo, mẹ sẽ chăm sóc cho con, con chỉ việc nghỉ ngơi cho đàng hoàng thì con sẽ lành".
Thực tập
THIỀN BUÔNG THƯ
XÂY DỰNG TĂNG THÂN
LÀM MỚI
HIỆP ƯỚC SỐNG CHUNG AN LẠC
Mẫu giấy nhắn tin
Ngày: ...
Giờ: ...
.............. thương mến!
Sáng nay (chiều nay) anh đã nói những điều làm cho em rất giận và em rất khổ đau. Em muốn anh biết điều này. Anh đã nói: "................"
Xin anh hãy cùng em nhìn lại những gì anh đã nói và chúng ta cùng ngồi lại với nhau một cách cởi mở, bình tĩnh để hiểu rõ hơn vấn đề này vào tối thứ sáu.
Em của anh. .....................
HIỆP ƯỚC SỐNG CHUNG AN LẠC
Để sống hạnh phúc chung với nhau lâu dài,
để tiếp tục xây dựng tình thương và hiểu biết,
chúng con, những người ký tên dưới đây,
xin nguyện cam kết và thực tập
theo đúng những đề mục sau:
Con, người đang chịu đau khổ vì hờn giận, xin cam kết:
1. Không nói, không làm bất cứ điều gì có thể tạo thêm đổ vỡ và làm cho cơn giận của hai bên lớn thêm.
2. Không đè nén cơn giận xuống mà cũng không đàn áp cơn giận của mình.
3. Nắm lấy hơi thở, thực tực hơi thở chánh niệm, quy về nương tựa hải đảo tự thân.
4. Cho người kia biết một cách bình tĩnh mình đang giận và đang khổ, trong thời hạn tối đa là 24 giờ đồng hồ.
5. Bình tĩnh xin hẹn gặp người kia vào tối thứ sáu để cùng nhìn lại vấn đề rõ hơn.
6. Nếu chưa được bình tĩnh để nói thẳng thì có thể điền vào mẫu giấy nhắn tin (giấy hẹn theo mẫu ở trên) và đưa cho người kia.
7. Đừng tự ái mà nói: "Tôi đâu có giận. Có sao đâu. Tôi đâu có khổ gì đâu. Có gì đâu mà giận. Không có gì đáng cho tôi giận cả.
8. Trong khi đi, đứng, nằm , ngồi, lái xe hoặc làm việc... thực tập hơi thở chánh niệm và quán chiếu sâu sắc để thấy:
a. Đôi lúc tôi cũng thiếu chánh niệm, thiếu khéo léo.
b. Tôi đã làm cho người kia buồn khổ nhiều lần vì tập khí của tôi.
c. Hạt giống của giận hờn trong tôi là nguyên nhân làm cho tôi đau khổ.
d. Người kia chỉ là người tưới tẩm hạt giống giận hờn trong tôi.
e. Người kia cũng đang đau khổ nên mới làm vậy.
f. Chừng nào người kia còn khổ, chừng ấy tôi vẫn chưa có được an lành và hạnh phúc.
9. Nếu thấy được sự vụng về và thiếu chánh niệm của mình, hãy tìm cách xin lỗi người kia ngay, đừng đợi đến chiều thứ sáu.
10. Nếu đến tối thứ sáu mà chưa đủ bình tĩnh thì xin dời hẹn đến thứ sáu tuần sau.
Con, người có trách nhiệm về việc làm người kia giận hờn:
1. Thấy người kia giận, đừng chế nhạo. Phải tôn trọng cảm thọ của người ấy và để cho người ấy đủ thời gian lấy lại sự bình an.
2. Đừng ép người kia phải giải bày liền về cơn giận của người ấy.
3. Bằng lời nói hoặc viết lên một mẫu giấy nói với người kia là mình đã nghe hoặc đã biết người kia giận và hứa với người kia rằng sẽ có mặt vào chiều thứ sáu.
4. Trong khi đi, đứng, nằm , ngồi, lái xe hoặc làm việc... thực tập hơi thở chánh niệm và quán chiếu sâu sắc để thấy:
a. Trong tôi cũng có những hạt giống của sự không dễ thương, của bực bội và giận hờn.
b. Tập khí của tôi đã có nhiều phen gây ra đau khổ cho người kia.
c. Tôi tưởng làm cho người kia khổ thì tôi sẽ bớt khổ nhưng tôi đã lầm.
d. Làm cho người kia khổ, tôi cũng làm cho tôi khổ theo.
5. Nếu thấy được sự vụng về và thiếu chánh niệm của mình, hãy tìm cách xin lỗi người kia ngay, đừng đợi đến chiều thứ sáu. Xin lỗi mà đừng tìm cách biện bạch.
Trước sự minh chứng của Đức Thế Tôn và với niệm lực của tăng thân, chúng con xin nguyện tuân theo nhưng chỉ mục của hiệp ước này và thực tập hết lòng. Cầu xin Tam bảo gia hộ cho chúng con có đủ niềm tin và sự sáng suốt.
Hiệp ước làm tại .... ngày ... tháng .... năm ....
Các đương sự: ............................................................
ĐỆ NHỊ THÂN
SỬ DỤNG ÁI NGỮ VÀ LẮNG NGHE SÂU
CHĂM SÓC CƠN GIẬN VÀ NHỮNG CẢM XÚC MẠNH
SOI SÁNG
ĐỘC CƯ
IM LẶNG HÙNG TRÁNG
LÀM BIẾNG
NGHE PHÁP THOẠI
PHÁP ĐÀM
THIỀN LẠY
DU LỊCH
TỪ QUÁN
GIẢI GIỚI ĐƠN PHƯƠNG
CHĂM SÓC EM BÉ TRONG TỰ THÂN
MƯỜI BỐN GIỚI TIẾP HIỆN
LẮNG NGHE CON EM MÌNH
ĐI THIỀN HÀNH VỚI TRẺ EM
GIÚP CON EM CHĂM SÓC CƠN GIẬN VÀ NHỮNG CẢM XÚC MẠNH
BỮA CƠM GIA ĐÌNH
THỈNH CHUÔNG
THIỀN SỎI
PHÒNG THỞ
BỐN CÂU THẦN CHÚ
CHIẾC BÁNH TRONG TỦ LẠNH
THIỀN QUÝT
THIỀN ÔM CÂY
NGÀY CỦA NGÀY HÔM NAY
---------- # ----------
